Door Floor Hendriks

Grondstofjutters meent dat gedragsverandering dé oplossing is voor een schone zee. Beloning, inspiratie en bewustwording zijn de pijlers van gedragsverandering als het gaat om minder plastics, minder (zwerf)afval in de zee.

Dinsdag lagen er op het noordelijke deel van het Katwijkse strand, vlakbij de zonnewerkplaats, flinke kluwen met visnetten en pluis. In de verte leken het net zeehondjes, maar hoe meer het water wegtrok, hoe meer kluwen plastic materiaal zichtbaar werden. Samen met vrijwilliger van de zonnewerkplaats Josefien heb ik laarzen aangetrokken en zijn we begonnen met het opruimen van deze kluwen aan de branding.

​De zware kluwen zitten vol met visnet en pluis (een materiaal dat lichter is dan visnet, waardoor het drijft én aanspoelt). Daarnaast zit er ook veel organisch materiaal tussen van zeewier, mosselen tot voor mij onbekende weekdieren. Na flink sjouwen en heen en weer lopen hebben we in een uur 50kg vanaf de branding weggehaald.

Vaak als ik mensen vertel over Grondstofjutters, denken mensen dat veel aangespoeld afval komt van schepen of de visserij. Echter ‘slechts’ 20% van het afval in zee komt van schepen en visserij, 80% van het afval komt van land. Het meeste afval is dus niet afkomstig van schepen, maar stroomt via rivieren, grachten of kanalen, of waait in zee. Dit is natuurlijk schrikken, maar het betekent tegelijkertijd dat ieder mens iets kan doen aan het voorkomen van plastics in zee.

Gedragsverandering is de oplossing voor minder plastic en afval in zee. Maar hoe doe je dat? Statiegeld lijkt een fantastisch middel om zwerfafval tegen te gaan. Ondanks de grote hoeveelheid kleine PET flesjes die wij en andere grondstofjutters vinden op het strand, vinden we nauwelijks de grote 1,5L PET flessen, waar je statiegeld voor krijgt. Dat je geld terug krijgt voor je lege PET fles, zorgt ervoor dat deze flessen minder rondzwerven. Belonen werkt dus.

Daarnaast werkt een beloningssysteem voor het opruimen van rondslingerende materialen ook. Een kopje koffie óf ijsje voor een volle juttas, zorgt ervoor dat mensen graag een juttas meenemen tijdens hun wandeling. Het idee dat deze materialen niet alleen worden weggegooid, maar dat een deel wordt hergebruikt werkt ook motiverend. We hebben het niet over afval, maar over grondstof!

Bewustwording en inspiratie van andere jutters helpt ook mee voor gedragsverandering. Hoe meer ik lees, weet en hoor over de effecten van bijvoorbeeld plastics in zee, hoe gemotiveerder ik word.

​Daarnaast werkt het aanstekelijk om samen met mensen een deel van het strand schoon te maken. Aan het opruimen van 50 kg visnetten en pluis (ookal is dit een nogal zwaar tillen en stinkt het heel erg) houd ik een heel goed gevoel aan over. Natuurlijk is het een klein aandeel in vergelijking met wat er nog in zee ligt, maar alle beetjes helpen.

Neem dus binnenkort ook wat afval mee tijdens je wandeling. Bijvoorbeeld met een juttas op het Katwijkse strand. Maar elke andere tas of plek is natuurlijk ook fantastisch! Ik geloof dat we met veel mensen, leuke initiatieven en organisaties samen kunnen zorgen dat de zee een stuk schoner wordt.

Varen over ‘de Romeinse Rijn’ en grondstofjutten op het Katwijkse strand.
Vanaf vandaag kun je ook met de boot van Leiden naar Katwijk voor je onvergetelijke jut-ervaring. Stichting de Leidse Rederij, Rondvaart Leiden en Bob-on-board verzorgen
samen een pendeldienst van Leiden naar Katwijk aan Zee, Een beleving die zij omschrijven als een vaartocht door ‘het Venetië van het Westen’. Naast de bestaande arrangementen bieden zij in samenwerking met Grondstofjutters vanaf vandaag dus ook het unieke Jutten en Varen arrangement aan. Vanuit hartje Leiden pak je de waterbus naar de gezellige Katwijkse binnenhaven. Onderweg langs de Oude Rijn is er genoeg te zien en te beleven. In Katwijk wacht Grondstofjutters je op om je mee te nemen naar de Zonnewerkplaats waar je uitleg krijg en aan de slag gaat met jutten, de plastic-workshop en kennis maakt met de zonneoven. Een heerlijk (mid)dagje uit! Meer informatie & boekingen